از آنچه از نمونه های خط خواجه طوسي امروزه در اختيار است آنچه اصيل است و درستی آن به اثبات رسيده بسيار محدود است. نسخه شرح اشاراتی که اخيراً به صورت چاپ نسخه برگردان در تهران به همت دوست گرامی آقای دکتر ايرانی به چاپ رسيد خط خواجه طوسي نيست (علاوه بر مقاله ای که در اين زمينه در گزارش ميراث منتشر شد، آقای گاچک اخيراً در يک سخنرانی در برلين که نويسنده هم حضور داشت دلايل عدم اصالت اين نسخه را به تفصيل مطرح کرد؛ نکته ای که برای نويسنده اين سطور هم از نقطه نظری متفاوت از پيش معلوم بود). از ديگر سو تعداد بسيار اندکی از اجازات خواجه طوسي و يا گواهي هايی که برای شاگردانش به بهانه قرائت کتابها نوشته به دست ما رسيده؛ در حالی که او شاگردان نسبتاً زيادی داشته است. يکی دو مورد از اين دست گواهی ها و يا اجازت را مدرس رضوي در کتاب احوال و آثار نقل کرده است. همچنين مدرسی زنجانی يکی ديگر از اين گواهی ها را در کتابش سرگذشت و عقايد فلسفی خواجه نصير الدين طوسي (ص ۲۶ تا ۲۷) به نقل از رياض العلماء منتشر کرده که البته مربوط است به بخش عامه اين کتاب. ميرزا عبد الله افندي اصفهاني نقل می کند که اين گواهی قرائت را در قسطنطنيه بر ظهر کتاب نقد المحصل خواجه و به خط خود وی ديده بوده و بعد آن را عيناً نقل می کند که اينک در کتاب مدرس زنجاني آن را می بينيم. نويسنده اين سطور اصل اين نسخه را در کتابخانه سليمانيه ديده است. اينجا به معرفی اين نسخه و نقل اين گواهی می پردازيم. آنچه در نسخه کهنه سال نقد المحصّل و در متن گواهی خواجه به خط او و البته خطی نه چندان واضح و نيکو ديده شد با نقل مدرسی زنجاني تفاوتهايی دارد. خط منسوب به خواجه در اين نسخه البته اصيل و معياری برای شناخت خطوط منسوب به اين دانشمند روزگاران است. نسخه متعلق است به کتابخانه فاضل احمد پاشا در مجموعه کوپريلی، ش ۸۳۴. در برگ آغازين، نسخه چنين معرفی شده:
کتاب تلخيص المحصل في شرح المحصل في علم الکلام
من تصانيف المولی المعظم والعالم المکرم أفضل العلماء المحققين وأکمل الحکماء المدققين محيط علوم الأولين ومتمّم علوم الأقدمين علامة العالم خلاصة بني آدم نصير الحقّ والدين برهان الاسلام والمسلمين محمد بن محمد بن الحسن الطوسي أطال الله تعالی بقاءه وأدام في درج المعالي ارتقاه

متأسفانه گواهی کتابت روی برگ آغازين و اينکه برای کدام خزانه کتابت شده قابل قرائت نيست و پاک شده
در پايان نسخه رقم کاتب چنين است:
۱۸۷ الف وفرغ من تحريره مولانا المعظم الصاحب الأعظم سلطان فضلاء العالم نصير الحقّ والملة والدين حجة الاسلام والمسلمين وارث الأنبياء والمرسلين أعلی الله قدره ومتع المسلمين بطول بقائه في السابع عشر من صفر سنة تسع وستين وستمائة وفرغ من تحريره أصغر عبيده الضعيف الداعي لکافة المسلمين الحسين بن الحسن الزرندي (الدرندي؟؟) يوم العشرين من جمادي الأولی في (من) التاريخ المقدم ذکره غفر الله ذنوبه وستره عيوبه

بنابراين، اين نسخه که متأسفانه در تصحيح کتاب نقد المحصل از آن بهره گرفته نشده در زمان خود خواجه و در همان سال و تاريخ تکميل کتاب و سه سالی پيش از درگذشت خواجه طوسي کتابت شده است. انهاء خواجه در پايان برای يکی از شاگردانش که کتاب را بر او به بحث و نظر خوانده بوده چنين است:
"بحث الإمام الکبير الزاهد العالم الشيخ نور الملة والدين شمس الاسلام والمسلمين قدوة العلماء والأفاضل مفخر الحکماء والأکابر قدوة المشايخ وأهل الطريقة أبوبکر بن أبي علي الشيرازي أدام الله فضله وفضائله علی (کذا) هذا الکتاب عند قرائته عليّ بحثاً تاماً مستقصی ودقّق في مواضع الأسؤلة والأجوبة تدقيقاً بالغاً مستوفی إلی أن أتی إلی آخره وفّقه الله لما يرضيه ورزقه ما يتمنّاه في الدارين بحقّ حقّه (؟) وقد کتب هذه الأسطر أحوج خلق الله إليه محمد بن محمد بن الحسن الطوسي بسبب إلتماسه في أواسط جمادي الآخرة سنة تسع ستين (کذا) ستمائة (کذا) هجرية والحمد لله مشکوراً"

درباره اين شاگرد چيزی عجالتاً در ذهن ندارم. بايد تحقيق بيشتری کرد. صاحب رياض العلماء او را فريد الدين خوانده است که منبع آن را بايد شناسايی کرد.