۱- نسخه کهن شرح قانون ابن سينا از فخر رازي، کتابت ۱۴ محرم ۶۳۲ق، يعنی کمتر از سه دهه پس از مرگ مؤلف در کتابخانه ملی پاريس، به شماره عرب ۶۸۴۵
۲- تاريخ طبری، کتابت ۴۴۷ق. جلد ۸ کتابت عقيل بن أحمد بن محمد بن الأزرق الفراء، نسخه کتابخانه دولتی برلين، اشپرنگر، ۴۱. در پايان چنين آمده است: " والحمدلله رب العالمين وصلی الله علی سيدنا محمد النبي وآله وسلم تسليما وکتب... وذلک في العشر الآخر من جمادي الآخرة من سنة سبع وأربعين وأربعمائة". نسخه ای بسيار ارزشمند که ما را با شرايط نسخه نگاری در سده پنجم آشنا می کند. احتمالا کاتب شيعه بوده است.
۳- الرد علی الروافض من أصحاب الغلو منسوب به قاسم رسي که به چاپ رسيده، اما انتساب آنرا استاد مادلونگ رد می کنند. البته اين نسخه نشان می دهد که انتساب اين کتاب تا چه اندازه کهن است. در پايان آن چنين آمده: " صادف الفراغ منه سلخ شعبان من شهور سنة أربع وأربعين و خمس مائة غفر الله لصاحبه وکاتبه ولمن قال آمين ولجميع المسلمين". اين نسخه در کتابخانه دولتی برلين است با شماره گلاسر ۱۰۱. نسخه کتابت يمنی دارد.
۴- مختصر غريب الحديث استرابادي، کتابت ابومحمد عبدالله بن علي بن محمد المروزي در صفر ۴۶۴ق. کتابخانه برلين، شماره ۳۱۶۲
۵- نسخه مشکل القرآن ابن قتيبه کتابت کهن ۴۰۴ق. در کتابخانه دانشگاه ليدن، شماره شرقی ۷۰۴. کتابت: ظهيرة يوم الثلثاء من أيام البيض من ذي القعدة من شهور سنة أربع وأربعمائة. کاتب عثمان بن أحمد بن أبي الطيب السني است.
۶- کتاب الألفاظ ابن سکيت، ليدن، شماره ۵۹۷. نسخه ای بسيار کهن به قلم يک ايرانی به نام هبة الله بن محمد بن ابراهيم بن کوهيار الفارسي در مدينة السلام بغداد: بمدينة السلام سنة تسع وثمانين وأربع مائة که بر آن علامت معارضه هم ديده می شود: بلغت معارضاً. نسخه ای است کهن از بغداد معاصر غزالي.
۷- غريب الحديث ابوعبيد قاسم بن سلام. دانشمند طراز اول اصحاب حديث. نسخه بسيار کهن و مهم ليدن، شماره ۲۹۸. اين نسخه در شمار کهنترين نسخه های نوشته شده بر روی کاغذ در جهان اسلام است: کتابت ۲۵۲ق. در پايان آن چنين آمده است: " فرغ منه في ذي القعدة من سنة اثنتين وخمسين ومائتين".
۸- نسخه کتابخانه دانشگاه Bologna در ايتاليا، به شماره M.S ۳۱۴۷ از کتاب الملل والنحل شهرستاني. کتابت ۸ رمضان ۶۲۲ق به قلم ابوبکر محمد بن رستم بن أحمد الرستمي.
۲- تاريخ طبری، کتابت ۴۴۷ق. جلد ۸ کتابت عقيل بن أحمد بن محمد بن الأزرق الفراء، نسخه کتابخانه دولتی برلين، اشپرنگر، ۴۱. در پايان چنين آمده است: " والحمدلله رب العالمين وصلی الله علی سيدنا محمد النبي وآله وسلم تسليما وکتب... وذلک في العشر الآخر من جمادي الآخرة من سنة سبع وأربعين وأربعمائة". نسخه ای بسيار ارزشمند که ما را با شرايط نسخه نگاری در سده پنجم آشنا می کند. احتمالا کاتب شيعه بوده است.
۳- الرد علی الروافض من أصحاب الغلو منسوب به قاسم رسي که به چاپ رسيده، اما انتساب آنرا استاد مادلونگ رد می کنند. البته اين نسخه نشان می دهد که انتساب اين کتاب تا چه اندازه کهن است. در پايان آن چنين آمده: " صادف الفراغ منه سلخ شعبان من شهور سنة أربع وأربعين و خمس مائة غفر الله لصاحبه وکاتبه ولمن قال آمين ولجميع المسلمين". اين نسخه در کتابخانه دولتی برلين است با شماره گلاسر ۱۰۱. نسخه کتابت يمنی دارد.
۴- مختصر غريب الحديث استرابادي، کتابت ابومحمد عبدالله بن علي بن محمد المروزي در صفر ۴۶۴ق. کتابخانه برلين، شماره ۳۱۶۲
۵- نسخه مشکل القرآن ابن قتيبه کتابت کهن ۴۰۴ق. در کتابخانه دانشگاه ليدن، شماره شرقی ۷۰۴. کتابت: ظهيرة يوم الثلثاء من أيام البيض من ذي القعدة من شهور سنة أربع وأربعمائة. کاتب عثمان بن أحمد بن أبي الطيب السني است.
۶- کتاب الألفاظ ابن سکيت، ليدن، شماره ۵۹۷. نسخه ای بسيار کهن به قلم يک ايرانی به نام هبة الله بن محمد بن ابراهيم بن کوهيار الفارسي در مدينة السلام بغداد: بمدينة السلام سنة تسع وثمانين وأربع مائة که بر آن علامت معارضه هم ديده می شود: بلغت معارضاً. نسخه ای است کهن از بغداد معاصر غزالي.
۷- غريب الحديث ابوعبيد قاسم بن سلام. دانشمند طراز اول اصحاب حديث. نسخه بسيار کهن و مهم ليدن، شماره ۲۹۸. اين نسخه در شمار کهنترين نسخه های نوشته شده بر روی کاغذ در جهان اسلام است: کتابت ۲۵۲ق. در پايان آن چنين آمده است: " فرغ منه في ذي القعدة من سنة اثنتين وخمسين ومائتين".
۸- نسخه کتابخانه دانشگاه Bologna در ايتاليا، به شماره M.S ۳۱۴۷ از کتاب الملل والنحل شهرستاني. کتابت ۸ رمضان ۶۲۲ق به قلم ابوبکر محمد بن رستم بن أحمد الرستمي.
يكشنبه ۲۰ خرداد ۱۳۸۶ ساعت ۲۰:۴۰
