در سال ۱۴۲۲ ق/ ۲۰۰۱ م از سوی مؤسسة البلاغ و با تحقيق وفقان خضير محسن الکعبي مجموعه ای از رسائل و مسائل شريف مرتضی و با استناد به دو مجموعه خطی نجف منتشر شد که برخی رسائل آن حائز اهميت است. در آن ميان رساله ای است با نام "مناقشة رأي المجبرة والمشبهة" که محقق آن را در ميان رسائل شريف مرتضی و بر اساس نسخه ای که در اختيار داشته قرار داده است. محقق ما توجه نداشته است که درست در سطر آغازين اين رساله چنين آمده است: "مسئلة: من کلام قاضي القضاة عبدالجبار بن أحمد في أن المجبرة والمشبهة لا يمکنهم الاستدلال علی النبوة". در پی آن هم هر چه در اين رساله آمده متعلق به قاضي عبدالجبار است و نه شريف مرتضی. جالب اينکه در يکجا قاضي عبدالجبار از "الشيخ أبو عبدالله" نام می برد و محقق ما در حاشيه می نويسد مقصود شيخ مفيد است، در حالی که اين شخص کسی نيست جز الشيخ المرشد ابو عبدالله البصري، متکلم برجسته مکتب بهشمی در بغداد (نک: ص ۱۷۵ و حاشيه ۱).
واقعيت اين است که اين رساله وسيله هانس دايبر نيز در مجموعه مقالاتی که اخيرا درباره معتزله در استانبول منتشر شده (با همت پروفسور زابينه اشميتکه و دو تن ديگر از همکارانش)، اما اين بار بر اساس نسخه مرحوم سماوی در کتابخانه آية الله حکيم نجف منتشر شده است. اما نام رساله در آنجا به گونه ای ديگر است. رساله ای که دايبر منتشر کرده با اين عنوان است: " مقالة في الرد علی المجبرة لقاضي القضاة عبدالجبار بن أحمد". حال که در مجموعه مسائل المرتضی، رساله قاضي عبدالجبار بر اساس نسخه ديگری به چاپ رسيده است، به خوبی می توان دو نسخه را با يکديگر مقابله کرد و تصحيح تازه ای از اين رساله قاضي عبدالجبار همداني ارائه داد؛ خاصه که ميان اين دو نسخه اختلافاتی ديده می شود که تا اندازه ای می تواند وضعيت متن را تغيير دهد. با توجه به آنکه نسخه اساس کار آقای الکعبي متقدمتر است و تملک مرحوم علامه مجلسی هم روی آن ديده می شود، طبعا بايد تصحيح تازه ای از اين متن بر اساس اين دو نسخه صورت پذيرد. انشاء الله در آينده نزديک می کوشيم اين مهم را سامان دهيم؛ انشاء الله تعالی.

نکته تکميلی:
بعداً دانستم که در مجموعه رسائل المرتضی، چاپ آقای اشکوري نيز همين خطا رفته و البته سبب در هر دو مورد وجود اين رساله در ضمن رسائل المرتضی بوده است. با کمی دقت می شد فهميد که اين رساله از او نيست و از قاضي عبد الحبار است. نويسنده اين سطور بعداً چندين نسخه ديگر از اين رساله را با عناوين مختلف يافت. همينک با همکاری زابينه اشميتکه و يان تيله آن را در دست چاپی مجدد داريم.